Beschermt vroege introductie van gluten tóch tegen coeliakie?

Voor steeds meer voedselallergenen wordt beschreven dat vroege introductie beschermt tegen allergie.¹ Voor gluten was dit vermoeden er ook, maar nooit aangetoond. Een recente studie oppert nu mogelijk toch eenzelfde effect voor gluten. Dan moet wel aan twee voorwaarden worden voldaan: de introductie moet vroeg zijn (vanaf 4 maanden) en de dosis moet hoog genoeg zijn. Dit wordt gebaseerd op een RCT onder 1303 gezonde kinderen.² Zij werden allen tot 4 maanden volledig borstgevoed. Hierna volgde randomisatie: een groep ging door met volledige borstvoeding en startte vanaf 6 maanden leeftijd met vrije introductie van gluten (standaard-introductie groep (SIG), N = 651). De andere groep startte direct met ≥ 3,2 g gluten per week naast borstvoeding (vroege-introductie groep (VIG), N = 652). Na drie jaar werden anti-TG2-antistoffen getest. Tot die tijd werden de kinderen gevolgd met vragenlijsten over groei, klachten en glutenconsumptie. Bij afwijkende antistoftiters (≥ 20 IU/L) werd verdere diagnostiek naar coeliakie ingezet. Uiteindelijk waren voor 516 kinderen in de SIG en 486 in de VIG alle data compleet.

De glutenconsumptie in de VIG was lager dan voorgeschreven: gemiddeld 2,66 (±1,85) g/week tussen de 4 en 6 maanden. Vanaf 9 maanden leeftijd kregen de beide groepen evenveel gluten. Bij negen kinderen van de hele studiepopulatie (0,9%) was de anti-TG2-titer > 20 IU/L. Uiteindelijk werd bij zeven van hen een formele diagnose coeliakie gesteld. Deze zeven zaten in de SIG (7/516; 1,4%), in de VIG geen enkele. Het verschil in risico tussen de groepen was daarmee statistisch significant (1,4%, p = 0,02, 95% betrouwbaarheidsinterval 0,6%-2,6%).

Deze uitkomst verbaasde de auteurs enigszins. De prevalentie van coeliakie is laag (0,3%) en de studie zou niet voldoende power hebben een dergelijk klein verschil te tonen. Deze uitkomst is anders dan die uit eerdere RCT’s. Daarin was het moment van introductie later (≥ 6 maanden) en/of was de hoeveelheid gluten lager. De auteurs verklaren deze uitkomst met het idee dat een te lage dosis gluten zou kunnen sensitiseren, terwijl een hogere dosis pas orale tolerantie kan induceren. De uitkomsten zijn interessant en verdienen een vervolg.

Op dit moment adviseert de JGZ om vanaf 4 maanden leeftijd kleine beetjes gluten te introduceren. Dit onderzoek geeft echter te denken. Misschien moeten we wel eerder en vooral méér gluten aan jonge kinderen geven om daarmee deze nare aandoening te voorkomen.

1. Samady W, Kao LM, Jiang J, et al. Prevention of Food Allergy: Early Introduction of Allergenic Foods. In: Gupta R (ed). Pediatric Food Allergy. Cham: Springer; 2020 (https://doi.org/10.1007/978-3-030-33292-1_13).
2. Logan K, Perkin MR, Marrs T, et al. Early Gluten Introduction and Celiac Disease in the EAT Study: A Prespecified Analysis of the EAT Randomized Clinical Trial. JAMA Pediatr. 2020;174(11):1041-7. Doi:10.1001/jamapediatrics.2020.2893.