Een bom onder de bomberende fontanel?

Het automatisme van het verrichten van een lumbaalpunctie (LP) bij een kind met koorts en een bomberende fontanel moeten we misschien heroverwegen. Onderzoekers uit Israël vonden namelijk geen goede relatie tussen koorts en bomberende fontanel enerzijds en bacteriële meningitis anderzijds.¹ Zij onderzochten retrospectief de statussen van 764 kinderen van 2-18 maanden met koorts, gedefinieerd als een rectale temperatuur ≥ 38,0 °C, die in hun ziekenhuis een LP hadden ondergaan in de jaren 2005-2015. Hiervan hadden er 304 naast koorts ook een bomberende fontanel. Van deze groep hadden er 115 (38%) een verhoogd celgetal in de liqour. Een van hen, een meisje van negen maanden, had een bacteriële meningitis (Streptococcus pneumoniae), de rest niet. In de hele groep van 764 kinderen hadden er tien een bacteriële meningitis, waaronder dit meisje. Deze tien kinderen maakten een zieke indruk bij opname en één had een convulsie. De kinderen met koorts en een bomberende fontanel zonder afwijkingen in de liquor hadden vooral een bovenste luchtweginfectie (127), aseptische meningitis (73), otitis media (30), een virale infectie (30) of een urineweginfectie (16).

Natuurlijk kent dit onderzoek beperkingen. Zo wordt bijvoorbeeld niet duidelijk waarom dit tijdvak is gekozen. De opzet is bovendien retrospectief en de gegevens zijn uit de dossiers gehaald, waarbij fouten kunnen zijn opgetreden. De auteurs geven daar geen inzicht in. Wel melden ze het onethisch te vinden dit onderzoek prospectief uit te voeren. Feit is wel dat blijkbaar kinderen met een bacteriële meningitis koorts hebben en een zieke indruk maken, maar in negen van de tien gevallen geen bomberende fontanel hebben. Misschien moet alleen een zieke indruk bij kinderen in combinatie met koorts reden zijn om wél een LP te doen. Bij een koortsig kind met een bomberende fontanel dat echter niet ziek aandoet, is het volgens de auteurs dus een optie om een LP achterwege te laten. Wie durft?

Literatuur

1    Takagi D, Oren-Ziv A, Shles A, et al. Bulging fontanelle in febrile infants as a predictor of bacterial meningitis. Eur J Pediatr. 2021 Apr;180(4):1243-1248.