Elleboog gebroken? Echo maken!

De toepassingen van echografie bij kinderen breiden zich nog steeds uit. Onlangs verscheen een artikel waarin de rol van echografie bij het vaststellen of uitsluiten van elleboogfracturen werd beschreven.¹ Onderzoekers vergeleken de uitkomsten van echografie met die van de röntgenfoto. Een echografisch teken van een elleboogfractuur is de veranderde positie van het laagje vet achter het gewricht (posterior fat pad). Bij een fractuur is dit vetlaagje opgetild. Een ander teken is bloed in het vet of in het gewricht. Bij 100 kinderen (1-19 jaar oud, gemiddeld 8 jaar) die zich op de spoedeisende hulp meldden met klachten wijzend op een elleboogfractuur, werd een lichamelijk onderzoek gedaan en werd een echografie van de elleboog verricht; bij 77 werd een röntgenfoto gemaakt. Er werd geen foto gemaakt als de kans op een fractuur erg laag werd ingeschat op grond van het lichamelijk onderzoek. De kinderen werden nog drie weken gevolgd om te kijken of er een fractuur was gemist; dat bleek nooit het geval.

In 42 gevallen werd met de foto een fractuur vastgesteld, bij 52 kinderen wees de echografie op een breuk. De likelihood ratio voor een positieve test (LR+) was gemiddeld 3,4 (95%-BI 2,2-5,3) en de likelihood ratio voor een negatieve test (LR-) 0,16 (95%-BI 0,07-0,37). De auteurs voegden deze uitkomsten toe aan al eerder gepubliceerde getallen en kwamen daarmee tot een LR+ van 5,1 (95%-BI 4,0-6,5) en een LR- van 0,06 (95%-BI 0,03-0,1). Dit wijst erop dat een afwijkende echo een fractuur betrouwbaar voorspelt; een negatieve echo sluit een fractuur vrijwel uit. In dat laatste ligt volgens de auteurs de grootste kracht: als het lichamelijk onderzoek een fractuur onwaarschijnlijk maakt en de echografie ook normaal is, is een fractuur feitelijk uitgesloten.

De onderzoekers keken ook naar de tijdsinvestering: de echografie was klaar na een mediane tijd van 3 minuten (spreiding 1-7 minuten), een röntgenfoto (vanaf het begin van het maken ervan) na 37 minuten (30-50).

De auteurs komen tot het advies om bij een verdenking op een elleboogfractuur echografie te verrichten. Dat is snel en betrouwbaar en geeft minder expositie aan röntgenstraling. Deze toepassing zal de komende jaren waarschijnlijk wel verder worden verspreid. Er zal nog wel overleg moeten plaatsvinden over de vraag wie dit onderzoek gaat doen: radioloog, echolaborant, chirurg of SEH-arts.

1.    Tokarski J, Avner JR, Rabiner JI. Reduction of radiography with point-of-care elbow ultrasonography for elbow trauma in children. J Pediatr. 2018;198:214-219.e2.