Lachen geblazen

Spirometrie speelt een belangrijke rol bij het vaststellen, het uitsluiten en de follow-up van astma en andere longziekten. Ongeveer 95% van de kinderen van 8 à 9 jaar kan een betrouwbaar spirogram blazen; bij kinderen van 3 tot 6 jaar lukt dat in ongeveer 50 tot 85% van de gevallen. Verschillende werkwijzen worden toegepast om het beste resultaat te behalen. In Israël werd nagegaan of Medical Clowns, de lokale evenknie van de Cliniclowns, kunnen helpen jonge kinderen een beter spirogram te laten blazen. Hiertoe werden 140 kinderen in de leeftijd van 3 tot 6 jaar onderzocht. Kinderen die niet wilden meedoen of een neurologische aandoening of afwijkende ontwikkeling hadden, werden uitgesloten van deelname. Ze bliezen eerst een spirogram en als bleek dat ze dat redelijk konden, werd een tweede geblazen. De helft deed dat met een clown erbij, de andere helft zonder dat er een clown aanwezig was. De uitkomstmaat was het verschil van het geforceerde vitale volume (FVC) en het volume dat geforceerd binnen een seconde werd uitgeblazen (FEV₁) tussen het eerste en het tweede spirogram. Deze uitkomst werd gegeven als percentage van wat voorspeld was op grond van leeftijd, gewicht, lengte en geslacht. De groepen waren voor die parameters vergelijkbaar.

Het verschil van de FVC (gemiddeld + standaarddeviatie) tussen de eerste en tweede meting was 6 + 9 voor de kinderen in aanwezigheid van clowns, in de controlegroep – 1 + 11. Voor de FEV₁ waren de verschillen 6,6 + 8,9 respectievelijk – 3,3 + 9. De p-waarde is in beide gevallen 0,00.

Bij longfunctieonderzoek is het van belang de best mogelijke waarde te verkrijgen. Naast een technisch bekwame en enthousiasmerende longfunctieassistent worden vaak animaties zoals het uitblazen van kaarsen gebruikt. Dit onderzoek laat zien dat clowns een positieve bijdrage kunnen leveren, althans bij jonge kinderen. Als mogelijke verklaring noemen de auteurs dat, door de aanwezigheid van de clown, een optimaal moment voor het blazen werd gekozen, terwijl in de controlegroep de kinderen meteen moesten blazen. Het is mogelijk dat de aanwezigheid van clowns de spanning vermindert en dat vermindering van stress tot een betere longfunctie leidt. Lachen leidt bij ouderen met COPD tot verbetering van de longfunctie door de afname van air trapping; mogelijk gebeurt zoiets ook bij kinderen.

Het onderzoek vond plaats bij jonge kinderen en het is natuurlijk interessant om na te gaan of de inzet van clowns ook bij oudere kinderen (en volwassenen) leidt tot betere spirogrammen. Zeker is wel dat dit een originele aanpak is.

Literatuur
Nir V, Schichter-Konfino V, Kassem E, Klein A. The effect of medical clowns on performance of spirometry among preschool aged children. Pediatric Pulmonol. 2018;53:1096-100.