Ongecompliceerde appendicitis: wel of niet opereren?

Van oudsher is de behandeling van acute ongecompliceerde appendicitis operatief: het zieke orgaan wordt verwijderd. De literatuur vermeldt echter steeds vaker dat een niet-chirurgische behandeling zowel bij volwassenen als bij kinderen net zo veilig en goed zou zijn. De uitkomst van een groot onderzoek in de Verenigde Staten, uitgevoerd door kinderchirurgen en met 1068 deelnemende kinderen, bevestigt dat, al zijn de auteurs zelf niet zo overtuigd.¹

Deze trial werd niet geblindeerd opgezet. De kinderen (van 7 t/m 17 jaar) en hun ouders kregen voorlichting door kinderchirurgen die getraind waren in het bespreken van de voors en tegens van elke behandeloptie met behulp van een gestandaardiseerd script en een beslishulp op papier. De kinderen en hun ouders kozen dus de methode van behandeling. De ene groep kinderen (n = 698) werd vervolgens geopereerd. De andere 370 kinderen kregen antibiotica, eerst intraveneus en daarna, als het eten en drinken lukte, oraal, in totaal zeven dagen.

Primaire uitkomstmaten waren het succespercentage van niet-operatieve behandeling, gedefinieerd als het deel van de kinderen bij wie het niet nodig was binnen een jaar een appendectomie te verrichten en het aantal dagen dat het kind niet kon meedoen aan normale activiteiten als gevolg van de appendicitis in het jaar na de diagnose.

De geïncludeerde kinderen in beide groepen waren vergelijkbaar in leeftijd, geslacht, duur van klachten en laboratoriumparameters. Het succespercentage van niet-operatieve behandeling was 67 (96%-betrouwbaarheidsinterval (BI) 62 tot 72%). In deze groep was het aantal dagen dat het kind beperkt werd in normale activiteiten minder dan in de groep geopereerde kinderen (verschil 4,3 dagen; 99%-BI 2-6 dagen). Ongewenste gebeurtenissen (zoals heropname en infectie) traden in beide groepen even vaak op. Op grond van de literatuur hadden de chirurgen verwacht dat het succespercentage in de niet-operatieve groep boven de 70 zou liggen en daarom viel de uitkomst hen tegen. Leden van een begeleidende groep (ouders, (kinder)artsen en verpleegkundigen) hadden vooraf een succespercentage van 50 als acceptabele uitkomst van niet-operatieve behandeling aangegeven. Zij waren daarom wel tevreden met het resultaat.

Naast de uitkomst dat behandeling van appendicitis met antibiotica effectief is, is het ook interessant dat de chirurgen niet tevreden waren en de begeleidende groep wél tevreden was met de uitkomst. Een begeleidend redactioneel commentaar gaat hierop in.² Welke uitkomst relevant of zinvol wordt geacht, hangt van het perspectief af. Dat geldt overigens niet alleen voor dit onderzoek maar voor alle klinische studies én de praktijk.

1.   Minneci PC, Hade EM, Lawrence AE, et al. Association of non-operative management using antibiotic therapy vs laparoscopic appendectomy with treatment success and disability days in children with uncomplicated appendicitis. JAMA. 2020;324:594-593.

2.   EH Livingston. Success of antibiotic therapy vs laparoscopic appendectomy for uncomplicated appendicitis in children. A matter of perspective. JAMA. 2020;324:594.